Gökkuşağı alabalığı türü balıkların iç sularda yetiştirildiği kafesler, yaklaşık 600 gram ağırlığına ulaştıktan sonra Aralık ve Ocak ayında Karadeniz açıklarına taşınıyor. Bu süreç, mayıs ayında başlayan hasat ile bu ay sona erecek.
50 metre çapında ve 25 metre derinliğindeki kafeslerde doğal yemlerle beslenerek 2-3 kilogram ağırlığına ulaşan somonlar, ağlardan toplanarak “livar” adı verilen havuzlarla işleme tesislerine sevk ediliyor.
İşleme tesislerinde gramaj tasnifi yapıldıktan sonra, talebe göre taze, dondurulmuş veya işlenmiş olarak iç ve dış pazara gönderilen Türk somonu, Karadeniz Bölgesi’nde önemli bir ekonomik katkı sağlıyor.
Özellikle kadın istihdamının ön planda olduğu ve hasat sezonunda tam kapasite çalışan tesislerden gerçekleştirilen ihracat, son 6 yılda 17 kat artarak 497 milyon dolara ulaştı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin verilerine göre, yılın ilk 5 ayında ihraç edilen 23 bin 307 ton Türk somonu karşılığında toplam 159 milyon 940 bin dolar gelir elde edildi.
Aynı dönemde Türk somonunun en büyük alıcısı 20 bin 200 ton ile Rusya Federasyonu oldu. Bu ülkeyi ise Belarus, Japonya, Vietnam ve ABD takip etti.
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Trabzon’un Arsin ilçesindeki Türk somonu yetiştirme ve işleme tesislerinde incelemelerde bulunarak, devam eden hasat sezonuna ilişkin bilgi aldı.
Kızıltan, AA muhabirine Türkiye’nin su ürünleri sektöründe Avrupa’da Norveç’ten sonra dünyada ikinci, tür açısından değerlendirilirse çipura ve levrekte birinci sırada yer aldığını belirtti.
Somon üretiminin Karadeniz Bölgesi’nde son 6 yılda önemli rakamlara ulaştığını anlatan Kızıltan, Sinop, Samsun, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin’deki yeni çiftliklerde hem somon hem de levrek üretildiğini ifade etti.
Kızıltan, Türkiye’nin somon ihracatında Norveç’e rakip konuma geldiğine vurgu yaparak, gerçekleştirilen ihracatın 78 bin ton olduğunu ve Trabzon’un da aralarında bulunduğu bu bölgeden yapılacak ihracatın Türkiye genelinde 100 bin tona ulaşacağı hedefini ortaya koydu. Ayrıca 650 milyon dolar gelir beklediklerini ekledi. Bu rakamların oldukça etkileyici olduğunu söyledi.
Türk somonu üretiminin Karadeniz Bölgesi’nde istihdama önemli katkı sağladığını belirten Kızıltan, firmaların ciddi vergiler ödediğini, bu sebeple sektörün bölge için büyük öneme sahip olduğunu dile getirdi.
SIFIR ATIKLA ÜRETİM
Türk somonu üretimini yıllık 200 bin ton seviyesine ulaştırmayı hedeflediklerini, bunu sürdürülebilir bir anlayışla gerçekleştirileceğini belirten Kızıltan, sektörün sıfır atıkla çalışma ilkesine bağlı kaldığını ve balığın tüm atıklarının değerlendirildiğini ifade etti.
Rusya, Belarus, Japonya, Vietnam, ABD ve Kanada gibi yüksek gıda standartlarına sahip ülkelere ihracat yaptıklarını belirten Kızıltan, Türk somonunun Norveç somonundan besin değeri açısından daha zengin ve lezzetli olduğunu aktardı.
Kızıltan, Türk somonu üretiminin artmasıyla ithalatın yüzde 70 oranında azaldığına dikkat çekerek, Omega 3 ve protein açısından zengin somonun marketlerde uygun fiyatlarla satıldığını ve iç pazarda tüketim artışının beklenildiğini kaydetti.
Bölgedeki işleme tesislerinde çalışan kadınların oranının yüzde 80 olduğunu vurgulayan Kızıltan, bu ihracat başarısında Karadenizli kadınların büyük payı olduğunu ifade etti.
Su ürünleri sektöründe faaliyet gösteren iş insanı Recep Denizer, Trabzon merkezli 10 ilde deniz ve iç sularda somon üretimi yaptıklarını açıkladı.
Denizer, ihracatlarının yüzde 70’inin Rusya’ya, geri kalanının ise Japonya, Vietnam ve Kanada gibi diğer ülkelere yapıldığını belirterek, yaklaşık 18 ayda Türk somonunda 116 milyon dolarlık bir ihracat gerçekleştirdiklerini sözlerine ekledi.
