Orta Doğu’daki artan gerginlik, global risk algısını derinden etkileyerek, ABD’nin İran’a yönelik doğrudan askeri müdahaleleri sonrası küresel piyasalarda bir karmaşaya yol açtı ve haftaya karışık bir görünümle başlandı.
İran ve İsrail arasındaki süregelen çatışmalar yatırımcıların dikkatini çekerken, hafta sonunda ABD, İran’daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine hava saldırıları gerçekleştirdi.
ABD Başkanı Donald Trump, İran’a ait stratejik nükleer zenginleştirme tesislerinin tamamının imha edildiğini bültenler aracılığıyla duyurdu ve Tahran’ın barışçıl bir çözüm arayışına girmesi gerektiğini, aksi takdirde daha ağır saldırıların yapılacağı tehdidinde bulundu.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ise Washington’un Tahran ile çatışma yerine diplomatik yol aradığını vurguladı.
Analistler, bölgede artan gerilimlerin özellikle enerji tedariki açısından küresel ekonomik riskleri tetiklediğinin altını çizerek, bölgeden gelen gelişmelerin dikkatle izlendiğini belirtti.
HÜRMÜZ BOĞAZI PİYASALARDA GÜNDEMİ BELİRLEMEYE DEVAM EDİYOR
Orta Doğu’dan yapılan petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatını yönlendiren Hürmüz Boğazı, ABD’nin İran’a yönelik hava saldırısının ardından kapatılabileceğine dair endişelerle yeniden ön plana çıktı.
Hürmüz Boğazı, dünya genelinde deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık yüzde 33’ünü, LNG ticaretinin ise yüzde 20’sini oluşturuyor. Bu su yolundan sevk edilen petrolün büyük alıcıları arasında Asya ülkeleri öne çıkıyor.
İran’daki resmi açıklamalar dikkatle izlenirken, İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu Üyesi İsmail Kevseri, Meclisin Hürmüz Boğazı’nın kapatılması yönünde bir karar aldığını ancak nihai kararın Milli Güvenlik Yüksek Konseyi’nde olduğunu belirtti.
Analistler, 1970’lerdeki petrol krizine benzer bir arz krizi yaşanmasının global ekonomide derin sorunlar yaratabileceğini kaydetti.
PETROL FİYATLARI YÜKSELİYOR, ABD’DE ENDEKS VADELİ KONTRATLARDA DÜŞÜŞ VAR
New York Borsası’nda Cuma günü Nasdaq endeksi yüzde 0,51, S&P 500 endeksi yüzde 0,22 düşerken, Dow Jones endeksi ise yüzde 0,08 değer kazandı. Ancak, Orta Doğu’daki gelişmelerin etkisiyle ABD’de endeks vadeli kontratlar haftaya negatif yönde başladı.
Orta Doğu’daki çatışmaların yarattığı enerji arzı endişeleri doğrultusunda, Brent petrolün varil fiyatı haftaya yüzde 1,2 artışla 76,8 dolardan işlem görmeye başladı. Bu arada Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili de yüzde 1,3 artarak 74,7 dolardan işlem görmeye başladı.
Tahvil piyasalarında ise satıcılı bir seyir hakimken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi 2 baz puan artarak yüzde 4,40 seviyesine ulaştı. Altın fiyatı da ABD’nin diplomatik çözüm arayışının olumsuz etkisiyle önceki kazancını kaybederek yüzde 0,8 düşüşle 3.358 dolara geriledi.
Para birimleri tarafında, dolar, gelişmiş ülke para birimlerine karşı değer kazanırken, dolar endeksi yüzde 0,4 artışla 99,1 seviyesine ulaştı.
AVRUPA’DA PMI VERİLERİ DİKKATLE İZLENECEK
Avrupa borsalarında Cuma günü İngiltere hariç genel olarak olumlu bir seyir gözlemlenirken, jeopolitik gerginlikler bölgedeki odak bölgelerinde tasarlanıyor. Avrupa’daki endeks vadeli kontratlar yeni haftaya birlikte negatif bir görünümle başladı.
İmalat sanayi aktiviteleri ve büyüme açısında sorunların devam ettiği Avrupa ekonomisi, enerji arz sıkıntısının maliyetleri artırma endişesiyle Hürmüz Boğazı’ndan gelecek haber akışına odaklanmış durumda.
Bugün euro bölgesinde açıklanacak imalat sanayi ve hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri yatırımcıların takibinde olacak.
Analistler, son açıklanan ve beklentilerin üzerinde gelen büyüme verilerinin Avro Bölgesi’nde resesyon endişelerini kısmen azalttığını ifade ediyor.
Cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,20 değer kaybederken, Fransa’da CAC 40 yüzde 0,48, Almanya’da DAX 40 yüzde 1,27 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,74 değer kazandı.
ASYA BORSALARI KARIŞIK BİR SEYİR İZLİYOR
Asya piyasalarda dalgalı bir görünüme sahipken, Orta Doğu’daki gerginlikler bölge borsaları üzerindeki etkisini sürdürüyor.
Hürmüz Boğazı’ndan enerji taşımacılığının önemli bir kısmının yapıldığı Asya ülkelerinde, bölgedeki gelişmelere dair haber akışı dikkatle izleniyor.
İran’ın muhtemel bir boğaz kapatma girişiminde, boğazı tamamen kapatmayı yerine belirli ülkelerin tankerlerine yaptırım uygulama olasılığının da göz önünde bulundurulması piyasalarda bir miktar iyimserlik yaratıyor ve bu durum özellikle Çin endekslerini olumlu etkiliyor.
Gün içerisinde açıklanan makroekonomik verilere göre, Japonya’da haziran ayına ait imalat sanayi PMI değeri 50,4 ile önceki aya göre bir artış gösterirken, hizmet sektörü PMI değeri de 51,5 ile güçlü bir havayı koruyor.
Bu gelişmelerin ışığında, kapanış saatine doğru Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,2 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,3 değer kaybederken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,3 artış gösterdi.
BIST 100 ENDEKSİ ALIŞ YÖNLÜ SEYİRDİ
Cuma günü alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi yüzde 1,11 artışla günü 9.203,37 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise Cuma akşamı normal seans kapanışının yüzde 0,4 üzerinde 10.306,00 puandan işlem gördü.
Dolar/TL, Cuma günü yüzde 0,1 artışla 39,6730’dan kapanırken, günün açılışında bankalararası piyasada önceki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 39,7270’ten işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde finansal hizmetler güven endeksi ve yurt dışında dünya genelinde açıklanacak imalat sanayi ile hizmet sektörü PMI verilerinin önemli olduğunu belirtiyor. Ayrıca, teknik açıdan BIST 100 endeksi için 9.300 ve 9.400 puanları direnç, 9.100 ve 9.000 seviyeleri destek konumunda değerlendiriliyor.
