Petrol piyasası, günlerdir Donald Trump’ın Orta Doğu’daki artan gerilimler karşısında atacağı yeni adımlara odaklanmış durumda. Amerikan jetleri, İran’ın üç ana nükleer tesisine yapılan saldırının ardından, piyasalarda fiyat artışlarına yönelik hazırlıklar başladı. Ancak, mevcut kriz ortamında yönün nereye gideceği konusunda tahminler hâlâ belirsizliğini koruyor.
Brent vadeli işlemleri, İsrail’in düşmanına yönelik saldırılarından bu yana yüzde 11 oranında bir artış kaydetti. Ancak bir günden diğerine yaşanan ani iniş çıkışlar, piyasalarda yaşanan dalgalanmanın seyri üzerinde etkili olmaya devam ediyor. ABD’nin Fordo, Natanz ve Esfahan’daki tesisleri hedef alması, bu bölgedeki riskleri ciddi şekilde artırdı ve bu nedenle fiyatların Pazartesi günü yeniden yükselmesi bekleniyor.
Navlun ve dizel fiyatlarındaki artışın yanı sıra, ham petrol fiyatlarının geleceğe dair öngörülerinin önemli ölçüde değişeceği tahmin ediliyor. Tüm bu belirsizliklerin önümüzdeki hafta içinde daha da yoğunlaşması gerekmekte.
“100 DOLARLIK YOL” RİSKİ
Enerji analisti Saul Kavonic, “Birçok şey, İran’ın hangi yönde adım atacağına bağlı. Eğer İran’ın önceden belirttiği gibi karşılık vermesi durumunda, bu bizi 100 dolarlık petrol seviyesine yönlendirebilir. ABD’nin bu saldırısı, bölgedeki Amerikan çıkarlarını hedef almasıyla çatışmanın daha da tırmanmasına neden olabilir” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
Basra Körfezi’nin stratejik önemi, sadece İran için değil, Suudi Arabistan, Irak, Kuveyt gibi ülkeler ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyeleri için de büyük bir anlam taşıyor. Bu su yolları, petrol sevkiyatlarının kesilmemesi için kritik önemde.
Öte yandan, Trump yönetiminin İran üzerindeki askeri stratejisi hakkında belirsizlikler sürmekte. NTV’de yer alan habere göre, Trump’ın kararını iki hafta düşüneceğini açıklaması, olayların gidişatını değiştirmiş olsa da sonrasındaki bombalama haberleri gerilimin artmasına neden oldu.
ABD Başkanı, televizyon konuşmasında saldırıların hedef aldığı tesislerin “tamamen yok edildiğini” ifade etti ve Tahran yönetimine daha fazla askeri operasyon tehdidinde bulundu.
Küresel enerji stratejisti Joe DeLaura ise, piyasanın belirsizlikten kaçındığını ve ABD’nin Orta Doğu’daki daha fazla askeri varlığının fiyatları yukarı çekmesini beklediğini belirtti. DeLaura, bu durumun petrol fiyatlarının varil başına 80 ile 90 dolar arasında değişmesine yol açabileceğini vurguladı.
PETROL AKIŞINDA SORUN YOK
Ancak şu ana kadar, bölgede petrol akışında herhangi bir kesintiye dair belirgin bir işaret görülmemekte. PVM Oil Associates Ltd’de analist olan Tamas Varga, ABD’nin İsrail’e doğrudan askeri destek vermesi durumunun başlangıçta fiyatlarda bir artış yaratabileceğini dile getirdi, ancak çatışmanın petrol piyasasını etkilemeyeceğini düşündüğünü ifade etti.
Hürmüz Boğazı’nda, dünya genelinde üretilen ve tüketilen petrolün yaklaşık beşte birinin geçiş yaptığı bir alanda anlamlı bir kısıtlama yaşanmamakta. İran, çatışmaya yanıt olarak ihracatını artırmaya çalışıyor gibi görünüyor.
Geniş çaplı bir çatışmanın önlenmesi ile arz sıkıntılarının yaşanmaması, petrol fiyatlarını baskı altında tutarken, fiyatların yükselmesine neden olabilecek başka unsurlar da ortaya çıkabilir. Amerika’nın bu süreçteki rolü, bölgedeki güvenlik dinamiklerini yeniden şekillendirebilir.
