Vergi Sistemi Değişiyor: Küçük Esnafı Etkileyecek!

Türkiye’de vergi sisteminde önemli bir değişiklik yapıldı ve bu durum yüz binlerce küçük esnafı etkileyecek.

Türkiye Gazetesi’nden Kaan Zenginli’nin haberine göre, Resmî Gazete’de yayımlanan 10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile birlikte 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren taksicilerden minibüsçülere, restoran ve tamircilerden kuyumculara kadar pek çok işletme artık basit usulde değil, gerçek usulde vergilendirilecek. Ülke genelinde yaklaşık 3 milyon vergi mükellefi bulunurken, bu mükelleflerin neredeyse 1 milyonu (yaklaşık 810 bin kişi) basit usulde vergi ödüyordu.

Yeni düzenleme, özellikle büyükşehir belediyeleri ve 30 binin üzerindeki nüfusa sahip ilçelerdeki esnafı kapsıyor. Bu değişiklikle birlikte söz konusu işletmeler, gelir vergisi muafiyetinden çıkacak, KDV mükellefi haline gelecek, düzenli defter tutacak ve geçici vergi ödeyecek. Uzmanlar, basit usul uygulamasının devlet için ciddi vergi kayıplarına sebep olduğunu ifade ediyor. Bu sistemde kalan esnaf, yıllık ticari kazanç beyanında bulunmuyor ve çoğu durumda KDV ödemiyor; bu da haksız rekabete ve kayıt dışılığa yol açıyor.

MALİYE AÇIKLARI ÇIKARDI

Uzmanlar, birçok küçük esnafın basit usulde vergi ödemek için gelirlerini düşük gösterdiğini belirtiyor. Maliye Bakanlığı’nın son yıllarda gerçekleştirdiği çalışmalar sonucunda esnafın gerçek gelirinin ortaya çıkarıldığı ifade ediliyor. Normal şartlarda yıllık cirosu 1,5 milyon TL’nin altında olan bir esnaf basit usulde vergilendiriliyordu; ancak yapılan araştırmalar, bu rakamın üzerinde gelir elde edildiğini göstermiştir. Bu nedenle, yeni bir sisteme geçiş yapılması gerektiği vurgulanıyor.

20 MİLYAR TL BEKLENİYOR

Ekonomistler, basit usulde kalan esnafın yıllık toplam cirosunun 80-100 milyar lira civarında olduğunu tahmin ediyor. Bu durum, KDV ve gelir vergisi kaybının milyarlarca lirayı bulmasına neden oluyor. Yeni düzenleme ile devletin yalnızca KDV tahsilatında yıllık 15-20 milyar lira ek gelir elde etmesi bekleniyor.

HAKSIZ REKABETE SON

Yeminli mali müşavir Recep Çetiner, gerçek usule geçişin esnafın daha düzenli çalışmasını sağlayacağını belirtiyor. Çetiner, “Fatura kesmek, defter tutmak ve KDV beyan etmek gibi yükümlülükler artık standart hale gelecek” dedi. Basit usulde kalan esnafın haksız rekabet oluşturduğunu vurgulayan Çetiner, “Yan yana iki lokanta düşünün; biri KDV hesaplayıp öderken, diğeri basit usulde olduğu için KDV’siz fiyat verebiliyor. Bu durum, tüketiciye ucuz gibi görünse de kayıt dışılığı teşvik ediyordu. Yeni düzenleme ile bu adaletsizlik ortadan kalkacak” ifadelerini kullandı.

KAYIPLARI TELAFİ EDECEK

Mali müşavir Serap Tekgöz, yeni sistemin devletin KDV ve gelir vergisi kayıplarını önemli ölçüde telafi etme potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor. Tekgöz, bu ilk aşamada bir yük gibi görünse de orta vadede iş dünyasına entegrasyonu güçlendiren bir düzenleme olarak değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

BASİT USULDE DURUM NASILDI?

Önceden basit usulde vergi ödemek için:
– Gelir vergisi muafiyeti bulunmaktaydı.
– Katma değer vergisi ödenmiyordu.
– Defter tutma yükümlülüğü çok sınırlıydı.
– Muhasebe giderleri düşük seviyedeydi.

GERÇEK USUL NE GETİRECEK?

Yeni düzenlemede:
– Lokantalarda %10, alkollü içeceklerde %20, tamircilerde %20 KDV uygulanacak.
– Yıllık beyanname ve 3 aylık geçici vergi zorunlu hale gelecek.
– e-Defter, e-Fatura ve e-Arşiv sistemine geçiş yapılacak.
– Kayıt dışı satış azalacak ve işletmelerin bilançosu şeffaflaşacak.