Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu, enerji ve maden alanlarına yönelik düzenlemeleri içeren kanun teklifini görüşmek üzere Meclis Başkan Vekili Tekin Bingöl başkanlığında toplandı. Genel Kurul’da kanun teklifi üzerine yapılan görüşmelerin ardından Bingöl, grup başkanvekillerine 3’er dakikalık söz hakkı tanıdı. Bu durum, gerginlik yarattı. AK Parti milletvekilleri, teklifin oylamasını talep ederken, muhalefet milletvekilleri Bingöl’e destek verdi. Gerginliklerin ardından yapılan oylamada teklif kabul edilerek kanunlaştı. Kabul edilen kanuna göre ‘Çevre Kanunu’nda bazı değişiklikler gerçekleştiriliyor. Değişiklikle, ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) gerekli değildir kararı’ ibaresi metinden çıkarılıyor. Bu kanunla, çevreyi etkileyen projeler için ‘ÇED olumlu kararı alınması’ şartı getiriliyor. Yatırımcı şirketler, bu olumlu ÇED kararını elde edemedikleri sürece onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı alamayacak, projeye yatırım yapamayacak. ÇED işlemleri, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülecek. Çevresel etki değerlendirme sürecinde ilgili kurumların görüş bildirmesi için 3 ay süre verilecek. İlave süre talep edilmesi durumunda, en fazla 1 ay ek süre tanınacak.
KRİTİK MADENLERİN STOKLANMASINA CUMHURBAŞKANI KARAR VEREBİLECEK
Yeni düzenlemelerle madencilik faaliyetlerine ilişkin önemli değişiklikler yapılıyor. Maden alanları için belirli sınırlamalar getirilirken, stratejik ve kritik madenler ile ilgili de düzenlemeler yapıldı. Bu değişiklikler çerçevesinde, arz kesintisi veya yüksek fiyat artışları halinde ciddi ekonomik sorunlar veya güvenlik zafiyeti oluşturabilecek madenler, kritik maden olarak değerlendirilecek. Ulusal güvenlik ve ekonomik refah açısından yüksek öneme sahip olan ve arzı kısıtlanabilecek madenler ise stratejik maden olarak kabul edilecek. Stratejik veya kritik madenler, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından, Milli Savunma Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve diğer ilgili kamu kurumlarının görüşleri doğrultusunda tespit edilecek. Bu madenlerle ilgili madencilik faaliyetleri için, ‘Kamulaştırma Kanunu’ hükümleri çerçevesinde acele kamulaştırma işlemleri gerçekleştirilebilecek. Önceki yılki üretim miktarının %10’unu geçmeme koşuluyla, stratejik veya kritik madenlerin belirli oranlarda ruhsat sahiplerince stoklanmasına Cumhurbaşkanı karar verebilecek.
REHABİLİTASYON BEDELİ, İŞLETME RUHSAT BEDELİ KADAR OLACAK
Madencilik faaliyetleri yürüten firmaların rehabilitasyon süreçleri kanunla yeniden düzenleniyor. Firmalardan talep edilen rehabilitasyon bedeli, işletme ruhsat bedeli ile eşit olacak. Firmaların bu bedeli ödemeleri zorunlu hale getirilirken, mevcut düzenlemede çevre ile uyum bedeli ruhsat bedelinin bir kısmı olarak tahsil edilerek %30 oranında indirim yapılacak. Alınacak işletme ruhsatı bedelinde yapılan indirimlerin, devlet gelirlerinde azalma yaratmaması için, asgari devlet hakkı miktarı %50 oranında artırılacak. Tahsil edilecek bedeller yalnızca rehabilitasyon için kullanılacak ve haczedilemeyecek. Rehabilitasyon yükümlülüğünü yerine getirmeyen kamu kurum ve kuruluşlarına eksikliklerini gidermesi için 1 ay süre verilecek; bu süre içinde eksiklikler giderilmezse faaliyetler durdurulacak.
ZEYTİN ALANLARDA SINIRLI MADEN FAALİYETLERİNE İZİN VERİLİYOR
Yeni düzenlemeyle zeytinlik alanlarda ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla sınırlı maden faaliyetlerine izin veriliyor. Ancak, yürütülen madencilik faaliyetlerinde zeytin ağaçlarının taşınması veya eş değer zeytinliklerin kurulması şartı getiriliyor. Zeytin ağaçlarının taşınmasının mümkün olmadığı durumlarda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, uzman görüşleri doğrultusunda madencilik faaliyetlerine izin verebilecek. Taşınacak zeytin ağaçlarından yeterli verim alınamaması durumunda, ilave bir zeytin ağacı daha dikileceği belirtiliyor. Maden sahalarının bulunduğu yerlerde zeytin sahası tesis edilmesi zorunlu olacak. Ayrıca, bu alanlarda alınacak rehabilitasyon bedeli iki kat olarak tahsil edilerek çevresel telafi yükümlülüğü artırılacak. Çevreyle uyum teminatlarını teminat mektubu ile veren yatırımcılara, bu teminatı 1 yıl içinde nakden yatırma mecburiyeti getirilecek. Süre sonunda yükümlülüğünü yerine getirmeyen yatırımcıların teminat mektupları nakde çevrilerek rehabilitasyon hesabına aktarılacak. Bu düzenleme ile çevresel taahhütlerin güvence altına alınması bekleniyor.
GENEL KURUL GÖRÜŞMELERİ SÜRÜYOR
Kanun teklifinin kabul edilmesinin ardından Meclis Başkanvekili Tekin Bingöl, birleşime 15 dakikalık bir ara verdi. Aranın ardından Genel Kurul’un vergi düzenlemelerini de içeren ‘Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ ile görüşmelere devam etmesi bekleniyor.
