Türkiye’nin net sıfır emisyon ve yeşil büyüme hedefleri doğrultusunda hazırlanan ilk İklim Kanunu, sera gazı emisyonlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum sağlanması ve karbon piyasası düzenlemeleri gibi önemli konuları kapsıyor.
ANKARA (Gazete Bursa) – Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda onaylanan bu kanun, iklim değişikliğiyle mücadelenin temel taşlarını oluşturuyor. Sera gazı emisyonlarının azaltılması, uyum çalışmaları, karbon fiyatlandırması ve denetim süreçleri üzerine kapsamlı düzenlemeler getiriliyor.
Kanun, net sıfır emisyon ve yeşil büyüme vizyonunu destekleyerek, adil geçiş, iklim adaleti, sürdürülebilirlik ve şeffaflık gibi temel ilkelere dayanıyor.
İklim Değişikliği Başkanlığı, emisyon azaltımını ve uyum faaliyetlerini izlemekten sorumlu olacak. Ayrıca, karbon piyasası mekanizmalarını düzenleme ve veri paylaşımında yetkili kılınacak.
Kamu kurumları ve özel sektör temsilcileri, kanunun belirlediği tedbirlere uymakla yükümlü tutulacak.
EMİSYON AZALTIMI VE UYUM FAALİYETLERİ
TBMM’nin resmi web sitesinden edinilen bilgilere göre, sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı ve net sıfır hedefleri çerçevesinde azaltılacak. Bununla birlikte, enerji, su ve hammadde verimliliği artırılacak, yenilenebilir enerji kullanımı teşvik edilecek, karbon ayak izi azaltılacak ve sıfır atık sistemi uygulamaları hayata geçirilecek. Ayrıca, orman, tarım ve sulak alanlarda karbon yutaklarının korunması ve artırılması hedefleniyor.
İklim değişikliğine uyum amacıyla risk analizleri, su yönetimi ve afet erken uyarı sistemleri geliştirilecek.
Karbon Piyasası ve Finansman Kanunu, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulmasını öngörüyor. İşletmeler, sera gazı emisyon izni almak zorunda kalacak. Karbon Piyasası Kurulu, tahsisat planlarını onaylayacak ve piyasayı yönetecek.
Ayrıca, gönüllü karbon piyasaları ve denkleştirme sistemleri de Başkanlık tarafından düzenlenecek. Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) ile ithal ürünlerin gömülü emisyonları kontrol altına alınacak. Elde edilen gelirler, iklim yatırımları ve adil geçiş süreçlerinde kullanılacak.
YEREL VE ULUSAL PLANLAMA
İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulları, vali başkanlığında yerel eylem planları hazırlayacak.
Bu planların 31 Aralık 2027’ye kadar tamamlanması öngörülüyor; bu süre bir yıl uzatılabilir. İklim dostu yatırımlar ve yeşil teknolojilerin teşvik edilmesi de gündemde yer alıyor.
Sera gazı emisyon raporlarını sunmayanlara 500 bin TL’den 5 milyon TL’ye kadar, ETS kurallarına uymayanlara ise 1 milyon TL’den 10 milyon TL’ye kadar idari para cezası uygulanacak. Ozon tabakasını incelten maddeler veya florlu sera gazlarıyla ilgili ihlallerde de benzer cezalar öngörülmekte. İdari yaptırımlar, İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından uygulanacak.
ETS, üç yıl içerisinde zorunlu hale gelecek; bu süre iki yıl uzatılabilir. Pilot dönemde uygulanacak olan cezalar ise yüzde 80 indirimli olacak. Kanun, 31 Aralık 2027 tarihine kadar tüm düzenlemelerin tamamlanmasını hedefliyor.
