Küresel piyasalarda önümüzdeki hafta, Ortadoğu’daki artan gerilim, NATO toplantısı ve ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın Senato ve Temsilciler Meclisi’nde yapacağı yıllık sunum dikkatle takip edilecek.
HÜRMÜZ BOĞAZI’NDA TEDARİK KORKUSU
İsrail ile İran arasında bir haftadır süregelen hava saldırılarının yarattığı gerilim, petrol tedarikinde kesintiler olabileceği endişelerini artırdı. Brent ham petrol fiyatı, Ocak ayından beri ilk kez 75 doları aşarak yatırımcıları uyardı.
Şu anda petrol tedarikinde aksaklık yaşanacağına dair somut bir gösterge bulunmamakla birlikte, Reuters ve LSEG’in verilerine göre İran günlük yaklaşık 3.3 milyon varil petrol üretiyor ve bunun yarısını ihraç ediyor. Ancak bu miktar, dünya genelindeki günlük 100 milyon varillik talep seviyesinin oldukça altında kalıyor.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi diğer ülkeler, İran’daki olası tedarik kesintisini kapatmak adına yedek kapasitelerinden petrol ihracatı yapabilirler.
Piyasaları daha da endişelendiren bir durum ise İran’ın, günlük toplam ham petrol arzının yüzde 20’sinin geçtiği Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimali. Ancak analistler, bu olasılığın düşük olduğunu ifade ediyor.
Avrupa’nın dışişleri bakanları, bugün Cenevre’de İran Dışişleri Bakanı ile görüşecek. ABD, İran’a yönelik İsrail saldırılarına doğrudan müdahil olmayı değerlendirecekken, Avrupalı bakanlar, tartışmalı nükleer program konusundaki müzakereleri tekrar başlatmayı umuyor.
2. NATO HARCAMALARI DUDAK UÇUKLATTIRIYOR
NATO, ABD Başkanı Donald Trump’ı memnun etmenin yanı sıra ittifakı bir arada tutmayı ve Lahey’de belirlenen yeni ve yüksek savunma harcamaları hedefinde uzlaşmayı amaçlıyor.
NATO, ödün vermemek adına İsrail ve İran arasındaki çatışmaların Çarşamba günkü zirveye gölge düşürmemesini umuyor.
Trump, önceki başkanlık döneminde, diğer NATO ülkelerinin savunma harcamalarını artırmaması durumunda ABD’nin ittifaktan çekileceğini belirtmişti.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, üyelerden, Trump’ın önerdiği gibi, savunma harcamalarını gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 5’ine çıkarmalarını istiyor.
Ülkeler, bu hedefe ulaşmak için savunma harcama kapsamındaki unsurları daha kapsamlı bir şekilde ele alacak. Silah ve askeri harcamaların yanı sıra, yollar, köprüler ve limanların askeri kullanımına uygun hale getirilmesi gibi geniş kapsamlı faaliyetler için de GSYH’in en az yüzde 1.5’i ayrılacak.
NATO üyeleri arasında yalnızca İspanya bu yeni hedefe açıkça karşı çıkıyor. Zirvenin hedeflerinden biri, Trump’ı memnun etmek olduğu için, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, zirvenin kendisinden ziyade verilen yemekle yetinmek zorunda kalabilir.
3. SIRADAKİ SORU
Piyasalarda dikkatle takip edilen bir diğer gelişme ise Fed Başkanı Jerome Powell’ın Senato ve Temsilciler Meclisi’nde yapacağı sunum. Powell’ın, “anlamlı” enflasyon beklentilerinin faiz kararlarını nasıl etkileyeceği üzerine detaylı bilgi vermesi bekleniyor.
Powell, Salı ve Çarşamba günleri gerçekleştireceği oturumlarda Kongre üyelerinin sorularını yanıtlayacak. Geçtiğimiz hafta Fed’in para politikası toplantısında yaptığı açıklamada, ek gümrük vergilerinin tüketicilere yansımaya başladığını kaydederek mal enflasyonunun arttığına değinmişti.
Öte yandan, Ortadoğu’daki gerilimin enflasyonu nasıl etkileyeceği konusunda da Powell’a sorular yöneltileceği düşünülüyor. Perşembe günü açıklanacak final verisinin, ABD’nin gayrisafi yurt içi hasılasının birinci çeyrekte daraldığını gösteren öncü veriyi onaylaması bekleniyor. Fed’in tercih ettiği kişisel tüketim harcamaları (PCE) fiyat endeksinin Mayıs ayında alacağı değer, bu yıl iki faiz indirimi öngören Fed’in sabit faiz kararları ile birlikte değerlendirilecek.
4. JAPONYA DEVLET TAHVİLLERİ
Geçtiğimiz ay, yatırımcıların tahvil ihraçlarından uzak durmasının ve Japonya Başbakanı’nın yanlış bir şekilde ülkesinin mali durumunu Yunanistan’la kıyaslamasının ardından Japon devlet tahvillerinin getirileri rekor seviyeye yükseldi.
Ancak Japonya Merkez Bankası (BOJ) ve Maliye Bakanlığı’nın yaptığı başarılı işbirlikleri sonucunda mevcut durum değişti. BOJ, tahvil gelirinin sert bir şekilde artmasıyla tahvil azaltımı planında, süper uzun vadeli tahvil alımlarını artıracak şekilde revizyona gitti.
BOJ’un gelecekteki faiz kararları ile ilgili geniş açıklamalarının yanı sıra, BOJ Başkanı Kazuo Ueda, fiyat baskıları risklerinin altını çizerek bu yıl politika sıkılaşmasına kapı aralayabilir.
Haziran ayı Tokyo tüketici fiyat endeksinin Cuma günü açıklanması, BOJ’un alacağı yeni adımlara dair ipuçları sağlayabilir.
5. TAMAM MI, DEVAM MI?
Trump’ın “mütekabiliyet” çerçevesinde uyguladığı ek gümrük vergileri başlangıçta siparişleri öne çekerek küresel satın alma yöneticileri endeksine destek sağlarken, sonrasında bu etki azalmaya başladı ve küresel resesyon endişeleri yeniden gün yüzüne çıktı.
Makroekonomik verilere yönelik piyasa duyarlılığı her zamankinden daha fazla önem kazandı ve önümüzdeki günlerde birçok veri açıklanması bekleniyor.
Önümüzdeki Pazartesi, euro bölgesi, İngiltere ve ABD’nin Haziran ayı satın alma yöneticileri endeksi (PMI) verileri açıklanacak. Euro bölgesindeki Mayıs PMI endeksinin 50.2 seviyesine gerileyerek önceki aydan 0.2 puan düşmesi bekleniyor. 50 puanın üzeri büyümeye, altı ise daralmaya işaret ediyor.
Euro bölgesinde hizmetler sektörü, Kasım’dan sonra ilk kez Mayıs ayında daralırken, İngiltere’de ise hizmetler sektörünün yavaş bir şekilde toparlandığı görülüyor.
